อุ่นเครื่อง – เรื่องสำคัญ !

จาก Canine Athletes – Stretching for Flexibility, Schutzhund USA ฉบับ มี.ค./เม.ย. 2001
แปลโดย : มิสเตอร์ชาลี

   เราในฐานะนักฝึกสุนัขต้องจดจำสิ่งที่สำคัญที่สุดสิ่งหนึ่งว่า สุนัขของเราเป็น “ นักกีฬาสุนัข ” พวกมันเป็นเหมือนนักกีฬามนุษย์ที่เป็นนักวิ่ง นักยิมนาสติค นักบาสเกตบอล และนักฟุตบอล เราฝึกมันเพื่อให้มันแสดงความสามารถอย่างดีที่สุดทั้งทางร่างกายและจิตใจ แต่ตลอดเวลาที่ผ่านมา ฉันได้เห็นแต่ผู้ฝึกที่ฝึกสุนัขในทักษะพิเศษซึ่งใช้ในการแข่งขัน โดยไม่ได้เตรียมโครงสร้าง ( เช่นกล้ามเนื้อ-ผู้แปล ) ที่จำเป็นต้องใช้สำหรับทักษะนั้น การเตรียมโครงสร้าง หรือการเตรียมความพร้อมซึ่งเป็นสิ่งที่นักกีฬามนุษย์ รู้กันทั่วไปว่าต้องถือเป็นส่วนหนึ่งของโปรแกรมการฝึก ดังนั้นเราควรเตรียมความพร้อมนักกีฬาสุนัขด้วย

   เจ้าของสุนัขทุกวันนี้มีกิจกรรมรวมกับสุนัขมากมายหลายหลาก ทั้งที่เป็นการแข่งขัน และเพื่อความสนุก ซึ่งต้องให้ความสำคัญอย่างสูงกับการปรับสภาพร่างกาย เพื่อเตรียมความพร้อม รายการกีฬาของสุนัข เช่น การแข่งขันความว่องไวคล่องตัว ( Agility ), การเชื่อฟังคำสั่ง ( Obedience ) การสะกดรอย ( Tracking ), กีฬาชุทซ์ฮุนด์ ( Schutzhund ), การต่อสู้ขั้นสูง ( Ringsport ), การต้อนฝูงปศุสัตว์ ( Herding ), การแข่งเก็บบอลล์ข้ามรั้ว ( Flyball ), การค้นหาและกู้ภัย ( Search & Rescue ), การประกวดความสวยงาม ฯลฯ ไม่ใช่แค่การพาสุนัขไปเดินเล่นในสวนสาธารณะ มันเป็นกีฬา และมีสุนัขเป็นนักกีฬา ความแตกต่างของคะแนนสูงหรือต่ำส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับเวลาแทบจะเป็นเสี้ยววินาทีว่าสุนัขสามารถทำได้เร็วแค่ไหน ในกีฬาแต่ละอย่างซึ่งมีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างกัน การเตรียมความพร้อมของร่างกายแบ่งเป็น 3 กลุ่มใหญ่ คือ ความแข็งแรง, ความอดทน และความยืดหยุ่น

• ความแข็งแรง หมายถึง ความสามารถในการแบกน้ำหนัก และเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อและเอ็น
• ความอดทน หมายถึง การที่โครงสร้างทางกายภาพทั้งระบบสามารถทำงานร่วมกันต่อเนื่องเป็นเวลานานๆได้
• ความยืดหยุ่น หมายถึง ขอบเขตความสามารถในการเคลื่อนไหวขึ้นอยู่กับความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อและเอ็น

   ความยืดหยุ่น ในวงการกีฬาสุนัขเรื่องของความยืดหยุ่นเป็นส่วนที่มักจะถูกมองข้ามในการฝึก การให้สุนัขยืดเส้นยืดสายเพื่ออุ่นเครื่องก่อนฝึกเป็นวิธีง่ายๆ ที่จะเพิ่มส่วนของการฝึกความยืดหยุ่นในโปรแกรมคุณ   ความสำคัญของการอุ่นเครื่อง คือ การเตรียมสุนัขให้พร้อมทำงาน แทบจะนับครั้งไม่ถ้วนที่เห็นผู้ฝึก ( Handler ) ดึงสุนัขออกจากกรง แล้วให้สุนัขทำแบบฝึกหัดในระดับสูงสุดทันที โดยเลี้ยวอย่างเร็ว วิ่งอย่างเร็ว และโจมตีอย่างเร็ว บ่อยครั้งที่สุนัขได้รับบาดเจ็บในวันนั้นเลย หรือในวันถัดมา โดยที่ผู้ฝึกไม่รู้สาเหตุ ซึ่งเป็นเรื่องที่ป้องกันได้ง่าย ๆ เพียงแค่อุ่นเครื่องสุนัขของคุณเสียก่อนเท่านั้น แต่ผู้ฝึกที่เก่งหลายคนมองข้ามเรื่องนี้ตลอดเวลา

การอุ่นเครื่อง ( วอร์มอัพ )

   การอุ่นเครื่องควรจะมีการยืดเส้นขั้นพื้นฐานดังที่จะกล่าวต่อไป รวมทั้งการกระตุ้นให้หัวใจสูบฉีดเลือดมากขึ้น เพื่อให้ร่างกายพร้อมสำหรับกิจกรรมต่อไป กิจกรรมนี้ไม่จำเป็นต้องมีขั้นตอนที่ยุ่งยาก การเดินในระยะสั้น ( ระยะทางขึ้นกับอุณหภูมิ และช่วงเวลาพัก ) เป็นการอุ่นเครื่องที่ดีมาก ขอแนะนำว่าให้เดินก่อนแล้วตามด้วยการยืดเส้นยืดสายทันที ขั้นตอนนี้เป็นเพียงการอุ่นเครื่อง แล้วการยืดเส้นยืดสายจะง่ายขึ้น

การยืดเส้นยืดสาย

    การยืดเส้นยืดสายท่าที่ 1 ( ท่าก้มเงย-ผู้แปล ) ให้สุนัขอยู่ในท่ายืนโดยให้ด้านหลังอยู่ติดขาของคุณหรือคุณอยู่ด้านหลังและหันหน้าไปทางเดียวกับสุนัข ( ดังรูปที่ 1-1 ) แล้วใช้อาหารในมือล่อหน้าจมูกให้สุนัขเงยหน้าขึ้นฟ้า โดยอย่าให้สุนัขนั่งลง หรือยกขาหน้าขึ้น จากนั้นย้ายของล่อลงไประหว่างขาหน้าให้สุนัขก้มหัวลง ให้ติดลำตัวให้มากสุด และอย่าให้สุนัขเคลื่อนขาหน้า ( ดังรูปที่ 1-2 ) สลับทำหัวขึ้น หัวลง อย่างช้า ๆนี้คือการยืดเส้นยืดสาย

รูปที่ 1-1

รูปที่ 1-2

   การยืดเส้นยืดสายท่าที่ 2 ( ท่าบิดซ้ายขวา-ผู้แปล ) ให้สุนัขยืนท่าเดียวกับท่าที่ 1 และย้ายมือที่ถืออาหารไปทางซ้าย เพื่อให้สุนัขเอี้ยวตัวหันจมูกไปทางหางหันจมูกไปทางหาง อย่าให้สุนัขเอี้ยวบิดตัวมากไปจากแรงกระตุ้นด้วยอาหารอาจทำให้สุนัขบิดตัวมากเกินไปในครั้งแรก ค่อย ๆเพิ่มระดับการบิดตัวอย่างช้า ๆ ในที่สุดสุนัขจะบิดตัวมาได้จนสุด จนได้กินอาหารล่อ ( รูปที่ 2-1 ) (คุณต้องปรับตำแหน่งตัวคุณในจุดนี้  เพียงช่วยดันขาด้านหนึ่งของสุนัขเพื่อให้สุนัขบิดมาหาขาหลังได้

รูปที่ 2-1

   การยืดเส้นยืดสายท่าที่ 3 ( ท่ายืดขาหน้า-ผู้แปล ) ให้สุนัขยืนและคุณอยู่ด้านซ้ายของสุนัข ให้ค่อย ๆ ยกขาหน้าขวาของสุนัขด้วยมือขวาของท่าน โดยมือซ้ายของท่านอยู่ช่วงกลางอกสุนัข ค่อย ๆ ดึงขาสุนัขยืดไปข้างหน้า ( รูป 3-1 ) ถัดจากนั้นดึงขาไปข้างหลังตรงข้ามกับทิศทางแรก ทำซ้ำแบบนี้อีก 2-3 ครั้ง จากนั้นค่อย ๆ งอข้อเท้าหน้าขึ้นไปหาลำตัวสุนัข อีก 2-3 ครั้งและให้ทำเช่นเดียวกันกับขาหน้าอีกข้าง เพิ่มระดับการดึงอย่างช้า ๆ ดึงขาไปข้างหน้าจนกว่าคุณรู้สึกแรงต้านเล็กน้อย

รูปที่ 3-1

   การยืดเส้นยืดสายท่าที่ 4  ( ท่ายืดขาหลัง-ผู้แปล ) ให้สุนัขอยู่ในท่ายืนและคุณอยู่ด้านใดด้านหนึ่งของขาหลังค่อยๆ ยกขาหลังงอขึ้นมาแนบกับลำตัวจากนั้นค่อยๆ ดึงขาสุนัขไปข้างหลัง ทำสัก 2-3 ครั้ง ถัดจากนั้นให้ดึงส่วนของข้อเท้ามาข้างหน้าและไปข้างหลัง 2-3 ครั้ง ทำแบบเดียวกันกับขาหลังอีกข้างเพิ่มระดับการอย่างช้า ๆ ดึงขาไปข้างหน้าจนกว่าคุณรู้สึกแรงต้านเล็กน้อยเช่นเดียวกับขาหน้า

รูปที่ 4-1

รูปที่ 4-2

การคูลดาวน์ ( วอร์มดาวน์ )

   สิ่งที่สำคัญเหมือนกับการอุ่นเครื่อง คือ การคูลดาวน์ ซึ่งในขั้นตอนนี้ประกอบด้วยการเดิน เหมือนช่วงอุ่นเครื่อง แต่ควรเดินจนสุนัขหายใจเข้าสู่ระดับปรกติ ก่อนนำเข้ากรง น้ำที่ให้ในช่วงนี้ควรเป็นน้ำอุณหภูมิเดียวกับอากาศขณะนั้น ไม่ใช่น้ำแข็งหรือน้ำเย็น และให้จำนวนทีละน้อยในช่วงเวลาของการคูลดาวน์

   สุนัขนักกีฬาของเรา ต้องการโปรแกรมที่ทำให้มันมีสภาพร่างกายดีสุด เพื่อว่ามันสามารถจัดการกับความเหนื่อย และความเครียดทางจิต ที่เกิดขึ้นเนื่องจากการฝึกกีฬาสุนัข โปรแกรมการฝึกต้องประกอบด้วยการอุ่นเครื่อง การยืดเส้นยืดสาย การคูลดาวน์ ซึ่งรวมถึงการฝึกเพื่อความแข็งแรง อดทน และยืดหยุ่น ฟังดูเหมือนเป็นเรื่องยุ่งยาก แต่ที่จริงเป็นเรื่องของสามัญสำนึก ความมุ่งมั่นที่จะให้สุนัขมีความยืดหยุ่นและได้รับการอุ่นเครื่อง และคูลดาวน์อย่างเหมาะสม อันจะทำให้ลดเวลาในการฝึกที่ต้องสูญเสียไปในช่วงที่มีอาการบาดเจ็บ

เกี่ยวกับผู้แต่ง : กลิน เคลย์ตัน ( Glyn Clayton ) ฝึก และแข่งขันด้วยสุนัขเยอรมันเช็พเพอดของเธอ กีฬาสุนัขหลายประเภท อันได้แก่ ชุทซ์ฮุนด์ เอกิลิตี้ และการแข่งขัน เชื่อฟังคำสั่ง สะกดรอย จัดโดย AKC ( สมาคมสุนัขของอเมริกา-ผู้แปล ) สุนัขของกลินที่ใช้ในการแข่งขันชื่อ Midnight Clamity, FH2 ( สะกดรอย ขั้นสูงระดับ2 ), CDX, TD, TR3, OB2, OA, OAJ, BH ( การเชื่อฟังคำสั่งเบื้องต้นซึ่ง ( จะไม่แสดงในเพ็ดดิกรี-ผู้แปล ) ), AD ( การสอบอดทน ( จะไม่แสดงในเพ็ดดิกรี-ผู้แปล ) ),CGC, TT และสุนัขดาวรุ่งอีกตัวคือ Hellequin Eichenluft

แหล่งที่มาข้อมูล : วารสารเช็พเพอด ฉบับที่ 47 ( ตุลาคม 2544 )

แหล่งที่มาบทความต้นฉบับและรูปภาพ : http://www.cpwda.com/article_7_stretching.htm

อ่านบทความใน Facebook ได้ที่ http://www.facebook.com/notes/สมาคมผู้เลี้ยงสุนัขพันธุ์เยอรมันเช็พเพอดแห่งประเทศไทย/อุ่นเครื่อง-เรื่องสำคัญ-/516711608366273